VIÊM KHỚP DẠNG THẤP CĂN BỆNH ẨN DẬT

VIÊM KHỚP DẠNG THẤP CĂN BỆNH ẨN DẬT

Bài và ảnh: Ngọc Lan

Trong xã hội hiện đại, khi số lượng dân số càng ngày càng gia tăng nhưng khu vực đất công cộng càng ngày bị thu hẹp nhất là tại các thành phố lớn và đã từng bước mang lại rất nhiều hệ lụy đối với cuộc sống hàng ngày của người dân. Người già và trẻ em dần mất đi những khu vực dùng cho các hoạt động tập thể như đi bộ, hoạt động nhóm, khu vui chơi trẻ em ngoài trời...Hằng ngày, người già dường như bị bó buộc vào trong những không gian chật hẹp cùng với sự sống chung với các bệnh mạn tính như viêm khớp đã khiến cho chất lượng sống của người già càng ngày đi xuống.

Nhận thấy tầm quan trọng của việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về cơ xương khớp, Trung tâm Đào tạo và Chỉ đạo tuyến đã có buổi đào tạo trực tuyến về “Cập nhật chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp” nhằm cung cấp một số thông tin chuyên ngành để hỗ trợ kiến thức chẩn đoán và điều trị cho các bệnh viện tuyến dưới. Ths Trần Ngọc Xuyến - Điều dưỡng Trưởng khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai đã có một bài chia sẻ rất chi tiết về bệnh lý viêm khớp dạng thấp.  Rheumatoid Arthritis (viêm khớp dạng thấp) là bệnh tự miễn,diễn biến mạn tính. Bệnh đựơc đặc trưng bởi tình trạng viêm các khớp nhỏ nhỡ có tính chất đối xứng, có dấu hiệu cứng khớp vào buổi sáng và sự có mặt của yếu tố dạng thấp trong huyết thanh. Đây là bệnh khớp mạn tính thường gặp nhất.

Ths Trần Ngọc Xuyến , điều dưỡng trưởng khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai

Theo Tổ chức Y tế Thế giới năm 2018 viêm khớp dạng thấp gây ảnh hưởng tương đối với 1% dân số trên thế giới về chất lượng cuộc sống, tàn tật, kinh tế, xã hội. Tại Việt Nam bệnh viêm khớp dạng thấp là 1 trong 10 bệnh gây gánh nặng về tàn tật và là  nguyên nhân gây tàn tật đứng thứ 42 trên thế giới. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng bệnh này thường gặp ở nữ giới trong độ tuổi trung niêm và có diễn biến mạn tính xen kẽ các đợt cấp tính . Mặc dù di chứng của Viêm khớp dạng thấp để lại rất nhiều nhưng nguyên nhân của bệnh còn chưa rõ ràng và hiện tại mục đích điều trị và chăm sóc chỉ cố gắng nhằm giảm quá trình viêm, duy trì tình trạng ổn định bệnh, tránh các đợt tiến triển.

Triệu chứng lâm sàng của bệnh là thường xuất hiện đau tại vị trí như các khớp ngón gần, bàn ngón, cổ tay, khuỷu, gối, cổ chân, bàn ngón chân hai bên. Biểu hiện của bệnh là sưng, đau,nóng ít khi đỏ nếu có dấu hiệu viêm người bệnh sẽ đau lên tục, nghỉ ngơi không giảm đau, đau tăng về đêm.

Viêm khớp có tính chất đối xứng, vào buổi sáng người bệnh có dấu hiệu cứng khớp và thường kéo dài trên 1 giờ. Các biểu hiện của bệnh đi kèm theo mà người bệnh dễ dàng nhận biết như: mệt mỏi , sốt nhẹ, chán ăn, giảm cân, da xanh. Ngoài ra có thể có hạt thấp dưới da, viêm mao mạch. Lâu ngày cơ có thể bị teo, viêm gân, dây chằng lỏng lẻo. Hơn nữa biểu hiện của bệnh trên nội tạng có thể gặp khi bệnh trong đợt tiến triển như tràn dịch màng phổi, màng tim...

Ngay sau khi bác sĩ đã có những chẩn đoán về bệnh thì cán bộ điều dưỡng sẽ lập kế hoạch chăm sóc người bệnh bao gồm giảm đau, hỗ trợ vận động, dinh dưỡng, phân tích và củng cố tinh thân cho người bệnh cũng như chăm sóc giấc ngủ cho họ. Để giảm đau cho bệnh nhân thì người chăm sóc sẽ được điều dưỡng hướng dẫn về cách đặt khớp ở tư thế cơ năng, tránh tỳ đè lên khớp. Trong trường hợp bệnh diễn biến nặng người bệnh có thể sẽ phải bất động khớp hoặc để khớp nghỉ ngơi. Đối với bệnh nhân béo sẽ được khuyên giảm cân và kết hợp tắm nước nóng vào buổi sáng để giảm đi sự đau đớn của bệnh. Ngoài ra người bệnh có thể sẽ được hỗ trợ giảm đau thêm bằng việc sử dụng thuốc. Trong quá trình điều trị bệnh nhân nên có các phương tiện hỗ trợ vận động như nạng, xe đẩy, nẹp, quần áo có băng dính dán, dép quai hậu, lược cán dài… Một số dụng cụ hỗ trợ  tập vận động thụ động và chủ động cũng phải được ưu tiên. Thêm vào đó, trong quá trình chăm sóc điều dưỡng luôn phải chú ý đến từng chi tiết và biểu hiện nhỏ nhất của bệnh nhân để giúp đỡ cho quá trình điều trị của bác sĩ cũng như kết hợp với điều chỉnh tâm lý cho người bệnh để đạt được kết quả điều trị tốt hơn.